-- تاریخچه و معرفی گروه

دانشگاه علوم پزشکی قم

سایر دانشکده ها

آشنایی با رشتۀ اپیدمیولوژی و وظایف یک اپیدمیولوژیست

از نظر تاریخی، علم اپیدمیولوژی حداقل به سال 1662 بر می‌گردد. در کشور ما ایران، اپیدمیولوژی به‌عنوان حرفه‌ای مستقل در سال 1330 (1951) در جریان تأسیس سازمان همکاری بهداشت (با همکاری وزارت بهداری آن زمان و همکاران آمریکایی) شناخته شد که در آن سازمان یک واحد اپیدمیولوژی مسئول بررسی و کنترل همه‌گیری‌ها بود. در سال 1331 انستیتو مالاریولوژی تأسیس شد که سازمانی وابسته به گروه انگل‌شناسی دانشکدۀ پزشکی دانشگاه تهران با همکاری کامل با وزارت بهداری وقت بود. فعالیت مهم این انستیتو، تشکیل دوره‌های کوتاه‌مدت مالاریولوژی و نیز انجام مطالعات مالاریومتریک در سراسر کشور بود که در هر دو فعالیت، رابطۀ رشته اپیدمیولوژی با مالاریا به خوبی دیده می‌شد.

چشم‌انداز رشته

دانش‌آموختگان کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی تفکر اپیدمیولوژیکی را در جامعه و میان بخش‌های مختلف سیستم اداره جامعه گسترش می‌دهند. به تحلیل داده‌های بخش سلامت جامعه می‌پردازند و به مسئولان در تحلیل داده‌ها و تصمیم‌گیری مبتنی بر شواهد و توجه به هزینه اثربخشی کمک می‌کنند. در این راستا با بررسی زمینه‌ها و علل نابرابری سلامت در اجتماع، به دسترسی یکسان و کامل تمام افراد جامعه به خدمات بهداشتی با کیفیت کمک می‌کنند. با حضور در طرح‌های تحقیقاتی بالینی با توجه به استانداردهای تحقیق با افزایش کیفیت نتایج به پیشنهاد درمان‌ها و راه‌کارهای پیش‌گیری مؤثر و هم‌زمان به ارتقاء علم پزشکی در کشور کمک می‌کنند. انتظار می‌رود در آینده قادر باشیم از مراکز اصلی تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری در زمینۀ بیماری سلامت در منطقه و جهان باشیم.

نقش دانش‌آموختگان :

نقش‌های دانش‌آموختگان شامل: آموزشی، پژوهشی، مشاوره‌ای و مدیریتی می‌باشد.

وظایف حرفه‌ای دانش‌آموختگان :

وظایف حرفه‌ای در نقش مدیریتی:

- مدیریت داده‌های بهداشتی و سلامتی و تحلیل آنها در سطوح محیطی

-تصمیم‌سازی و ارائه الگوهای مناسب بهداشت همراه با آزمون‌های کوچک اجرایی در سطح جوامع کوچک

- وظایف حرفه‌ای در نقش مشاوره‌ای:

همکاری در طراحی منشور اجرایی و فعالیت‌های کنترل کیفیت داده‌های بهداشتی

ارائه مشاوره در تصمیم گیری اجرایی و مدیریت بیمارستانی

ارائه مشاوره در مراحل مختلف تحقیق از طراحی تا استنباط

- وظایف حرفه ای در نقش پژوهشی:

همکاری در طراحی منشور اجرایی و فعالیت‌های کنترل کیفیت داده‌های بهداشتی

مشارکت در طراحی و اجرای طرح‌های تحقیقاتی پایه، بالینی و جامعه‌نگر

- وظایف حرفه ای در نقش آموزشی:

آموزش اپیدمیولوژی، تدریس دانشگاهی و کارگاهی

آموزش به سطوح مختلف کارشناسان بخش سلامت

اهداف کلی

هدف اصلی برنامه تربیت نیروی انسانی در سطح کارشناسی ارشد به منظور ارائه خدمات مرتبط با نظام سلامت در زمینه های زیر می باشد:

آموزش و توانمندسازی در زمینه شناسایی مشکلات سلامتی جامعه

آموزش و توانمندسازی در زمینه شناسایی الگوی رفتاری و ویژگی‌های جامعه در ابعاد گوناگون

آموزش و توانمندسازی در زمینه روش‌های علمی جمع آوری داده‌ها

آموزش و توانمندسازی در زمینه پایش و ارزیابی برنامه‌ها و تحلیلهای هزینه اثربخشی

آموزش و توانمندسازی در زمینه چگونگی استفاده از روشهای آماری و کامپیوتر در تحلیل داده‌ها

آموزش و توانمندسازی در زمینه شناسایی منشاء خطا و چگونگی کنترل آنها در مراحل مختلف تحقیق

منابع کارشناسی ارشد اپیدمیولوژی

مبانی اپیدمیولوژی :

اصول اپیدمیولوژی مازنر - مترجم : دکتر ناصری و ملک افضلی (نشر دانشگاهی)

درس‌نامه طب پیش‌گیری و پزشکی اجتماعی جلد 1و4 - مترجم: دکتر شجاعی تهرانی

اپیدمیولوژی گوردیس - مترجم : دکتر حسن صباغیان و دکتر کوروش هلاکویی (نشر گپ)

مقدمات آمار زیستی:

روش‌های آماری و شاخص‌های بهداشتی - دکتر محمد و دکتر ملک‌افضلی

اصطلاحات پزشکی :

فرهنگ جامع همه‌گیرشناسی (فرهنگ اپیدمیولوژی) - دکتر کیومرث ناصری (نشر گپ)

واژه نامه اپیدمیولوژی دکتر جانقربانی

مجموعه سؤالات مفاهیم و اصطلاحات اپیدمیولوژی، دکتر محمدبیگی

بهداشت عمومی :

در سنامه طب پیشگیری و پزشکی اجتماعی جلد ۱ و ۲ و ۳ و ۴ - جی- ای- پارک وک . پارک مترجم : دکتر رفایی شیر پارک

کلیات بهداشت عمومی - دکتر علی صادقی حسن آبادی ( نشر گپ )

راهنمای واکسیناسیون - انتشارات وزارت بهداشت

راهنمای تغذیه با شیر مادر - انتشارات وزارت بهداشت

نکاتی در باره بیماریهای اسهالی - دکتر فرسار - انتشارات وزارت بهداشت

جمعیت ، توسعه و بهداشت باروری - دکتر حبیب الله زنجانی، دکتر کامل شادپور

اپیدمیولوژی بیماریها :

راهنمای کنترل بیماریهای واگیردار در انسان - مترجم : دکتر حسین صباغیان ( نشر گپ )

اپیدمیولوژی بیماریهای شایع - دکتر فریدون عزیزی

اصول پیشگیری و مراقبت از بیماریها ، وزارت بهداشت

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی

تاریخچه گروه

در آبان ماه 1392 گروه پزشکی اجتماعی و اپیدمیولوژی در دانشکده پزشکی تأسیس شد و بنا به ضرورت‌های موجود در اسفند ماه همان سال گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی به شکل مستقل شروع به فعالیت کرد. و در سال 1395 به عنوان یک گروه مصوب در مرکز تئوسعه وزارت بهداشت به تایید رسید و در حال حاضر دارای 5 ردیف سازمانی مصوب می‌باشد.

زمینه فعالیت گروه:

الف- فعالیتهای آموزشی:

تدریس دروس مرتبط با اصول اپیدمیولوژی، اپیدمیولوژی بیماریها، برنامه ملی مبارزه با بیماریهای واگیر و غیر واگیر، روش تحقیق در علوم بهداشتی، اطلاع رسانی پزشکی، تحلیل داده های پزشکی با کامپیوتر، آمار مقدماتی و آمار پیشرفته در کلیه رشته های دانشگاه و همکاری سایر گروهها

ب- فعالیتهای پژوهشی:

انجام تحقیقات کاربردی و بنیادی توسط اعضای محترم هیئت علمی در حیطه های سلامت عمومی، روش شناسی پژوهشهای پزشکی، آسیبهای اجتماعی، نابرابری های اجتماعی مرتبط با سلامت و ... در سطوح استانی و کشوری به منظور ارتقاء سطح سلامت عمومی جامعه
اجرای پژوهشهای کاربردی در جهت تعیین شاخصهای سلامت در بیماریهای مختلف عفونی و غیر عفونی و عوامل خطر بیماریهای غیر واگیر
برگزاری کارگاههای توانمند سازی پژوهشی جهت اعضای محترم هیئت علمی ، کارکنان و دانشجویان رشته های مختلف پزشکی
برگزاری ژورنال کلاب با مباحث متدولوژیک به منظور بالا بردن سطح دانش اعضای گروه و سایر اعضای هیئت علمی داوطلب
همکاری با سایر گروههای آموزشی در جهت افزایش توانمندی دانشجویان جهت تکمیل پروژه ها و پایان نامه های تحصیلی
مشاوره آماری و طراحی در اجرای پایان نامه های پزشکی و دانشجویان تخصصی پزشکی
داوری علمی پروژه ها ، طرحهای مصوب دانشگاه و پایان نامه های دانشجویی در جهت حسن اجرای کار

مدیر گروه: دکتر ابوالفضل محمد بیگی

آخرین مدرک و رشته تحصیلی: دکتری تخصصی (Ph.D) اپیدمیولوژی

محل و سال اخذ آخرین مدرک تحصیلی: دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز (1391)

استاد اپیدمیولوژی

اعضاء هیئت علمی:

دکتر ابوالفضل محمد بیگی ، دکتری اپیدمیولوژی، مرتبه استاد
دکتر مصطفی واحدیان، دکتری اپیدمیولوژی، مرتبه استادیار
دکتر شادی قاسمی ، دکتری تخصصی آمار زیستی، مرتبه استادیار
دکتر محمد ابراهیم غفاری، دکتری تخصصی آمار زیستی، مرتبه استادیار

ماموریت :

ایجاد تفکر اپیدمیولوژیکی در دانشجویان و همکاران در بخشهای مختلف سیستم سلامت و تحلیل داده های مرتبط با سلامت جامعه در جهت کمک به مسئولان در تصمیم گیری مبتنی بر شواهد و توجه به هزینه اثربخشی از ماموریتهای گروه است. لذا گروه اپیدمیولوژی و آمار زیستی سعی دارد تا با بررسی زمینه ها و علل نابرابری سلامت در اجتماع، به دسترسی یکسان و کامل تمام افراد جامعه به خدمات بهداشتی با کیفیت کمک کند و با طراحی و اجرای طرح های تحقیقاتی ملی و بالینی باتوجه به استانداردهای تحقیق به نتایج معتبر و با کیفیت دست یابد تا در تصمیم گیری و سیاستگزاری در زمینه بیماری و شاخصهای سلامت در منطقه و کشور موثر باشد. بنابراین ماموریت گروه اپیدمیولوزی و آمار زیستی در کنار فعالیتهای آموزشی مقید و موثر دانشجویان در تمام رشته های علوم پزشکی ، تقویت بنیه علمی اعضاء هیئت علمی و دانشجویان رشته های مختلف دانشگاه در جهت تولید علم با ارائه طرحهای موثر و کاربردی است. همچنین آموزش شیوه صحیح طراحی طرحهای پژوهشی، جمع آوری داده ها، تجزیه تحلیل و تفسیر صحیح آنها می باشد.

ارزشهای گروه:

همه اعضای گروه به حفظ ارزشهای معنوی و اخلاقی در فعالیتهای آموزشی و پژوهشی اعتقاد دارند و معتقدند که اخلاق حرفه ای را در تمام فعالیتهای خود ، اعم از حضور در کلاس و تدریس ، انجام کارهای پژوهشی ، نگارش و انتشار مقالات علمی به کار می برند و عدم اعتقاد به اصول اخلاق بنیان هر چیزی را از بین خواهد برد. لذا همگی باور داریم که در پیشبرد اهداف گروه همدلی و همکاری و احترام به اصول مدیریتی می تواند زمینه رشد گروه و سایرین را فراهم سازد. همچنین تک تک اعضای گروه متعهد شده اند تا در اجرای وظایف محوله نهایت دقت و توان خود را خصوصا" در جهت آموزش فراگیران و اجرای هر چه بهتر پژوهشهای دانشگاهی به کار خواهند بست.

اهداف گروه:

اهداف کلی:

ارتقاء سطح علمی اعضاء گروه و سایر همکاران در سطح دانشگاه در زمینه های مختلف پژوهشی
توانمند سازی دانشجویان در رده های مختلف کارشناسی، دمتری عمومی و تحصیلات تکمیلی

اهداف اختصاصی و برنامه های آینده:

ارائه کارگاههای توانمند سازی برای دانشجویان و اعضائ هیئت علمی شامل روش تحقیق، جستجوی اینترنتی، رفرانس نویسی، طراحی مطالعات، آنالیز آماری، متا آنالیز و ...
افزایش کمی و کیفی تعداد اعضای هیئت علمی گروه
همکاری با سایر گروههای در جهت افزایش کیفیت پروژه های تحقیقاتی دانشجویی
مشارکت با کمیته حقیقات دانشجویی در جهت داوری علمی و متدولوژیک طرحهای مطرح شده در کمیته
تاسیس رشته های کارشناسی ارشد در رشته های اپیدمیولوژی و آمار زیستی
تاسیس مرکز تحقیقات اپیدمیولوژی آسیبهای اجتماعی و ترتبیت دانشجو در مقطع PhD به شیوه تحقیق محور
ارائه طرحهای تحقیقاتی کاربردی در سطح ملی و استانی به منظور یافتن راه حل در مشکلات موجود
همکاری با آموزش دانشکده ها در برگزاری موفق و موثر دروس مرتبط با گروه